Ở những bài trước mình đều lặp đi lặp lại nguồn nước đầu vào có vai trò quyết định trong việc thiết kế hệ thống lọc thẩm thấu ngược RO. Ngoài ra, nó còn ảnh hưởng đến quá trình vận hành hệ thống lọc RO. Nếu vận hành không đúng, nguồn nước đầu vào sẽ làm nghẹt màng và bạn phải rửa màng thường xuyên. Kèm theo đó là màng RO sẽ nhanh xuống cấp và đòi hỏi phải thay thế. Tuổi thọ trung bình của màng RO khi chạy liên tục trung bình là 5-7 năm. Thiết kế hệ thống không đúng hoặc vận hành không đúng thì 2-3 năm là phải thay màng.

Trong một bài viết mình không thể nào kể ra được tất cả các loại nguồn nước và các thông số chất lượng nước của chúng. Do đó, mình sẽ hướng dẫn các bạn đối với các nhóm nguồn nước khác nhau thì nên kiểm tra những thông số đặc trưng nào và công nghệ của bước tiền xử lý (trước) hệ thống RO là gì. Mình phân thành các nhóm nước giếng khoan, nước cấp từ nhà máy nước, nước mặt như nước sông, suối, nước biển và cuối cùng là nước thải.

Sơ đồ hệ thống lọc nước
Sơ đồ hệ thống lọc nước

Nước giếng khoan

Đầu tiên, chúng ta đi tìm hiểu đặc trưng của nhóm nước giếng khoan. Đây là một nhóm nước mà có thành phần chất lượng nước khá đa dạng vì nước ngầm nó phụ thuộc vào đặc điểm thổ nhưỡng của từng vùng. Ở đây mình xin liệt kê ra một số đặc điểm chung nhất. Ưu điểm của nhóm này là có TSS thấp nhưng TDS lại rất cao bởi các tác nhân sau.

Thứ nhất là nước ngầm thường nồng độ sắt (ii) cao (dân gian hay gọi là nhiễm phèn) và mangan cao. Để đối phó với nước này các bạn phải đi xử lý sắt và mangan. Các công nghệ hiện tại là giàn phun mưa để oxi hóa, rồi hóa lý kết hợp lắng, lọc. Nếu nồng độ không quá cao thì chúng ta có thể lọc trực tiếp qua các cột lọc có vật liệu lọc là cát mangan để loại bỏ sắt và mang gan.

Một đặc điểm nữa của nước này là có pH tương đối thấp (5.0-6.0), nên chúng ta nên nâng pH để tăng hiệu quả lọc. Ngoài ra, nước ngầm thường có độ cứng cao là do chứa nhiều ion Ca2+, Mg2+,…Các bạn có thể nhận biết sự xuất hiện lớn của các ion này trong nước ngầm bằng cách lấy bút TDS để đo. Quá trình xử lý tiền RO phải làm mềm nước bằng cách trao đổi ion bằng hạt nhựa.

Tất cả những tác nhân mình kể trên phải được xử lý triệt để trước khi vào màng RO, nếu không màng RO sẽ bị bám cáu cặn và tắt rất nhanh. Mình có làm cho một số hệ thống sản xuất nước đóng bình, họ sử dụng nước đầu vô là nước ngầm có TDS cao, và chạy hệ thống không liên tục nên cứ vài tháng là màng bị tắt. Các bạn lưu ý nhé. Loại màng RO thường áp dụng cho nguồn nước đầu vào này là loại BW..

Vận hành cột lọc nước
Vận hành cột lọc nước

Nước cấp nhà máy

Thứ 2, chúng ta sẽ xem xét đến nhóm nước cấp từ các nhà máy cấp nước. Có thể nói đây là nguồn nước sạch và ổn định nhất cấp cho đầu vào hệ thống lọc RO trong tất cả các nhóm trên. Tuy nhiên, nước máy từ nhà máy nước cấp thường có một mối nguy là clo tự do trong nước, được nhà máy châm vào nước để khử trùng vi sinh. Lượng clo tự do này sẽ phá hủy màng, phá hủy cấu trúc lỗ lọc.

Đối với tác nhân này thì có hai phương pháp xử lý. Một là dùng NaHSO3 để châm vào nước, hóa chất này sẽ phản ứng với ClO tạo thành muối Na2SO4 và được loại bỏ bởi màng RO. Phương pháp xử lý thứ 2 là lọc qua cột lọc than hoạt tính, lượng clo tự do cũng sẽ được loại bỏ.

Bên trên mình có nói nguồn nước này có chất lượng ổn định là mình so sánh với các nhóm còn lại chứ thực ra nguồn nước này cũng sẽ có những thay đổi. Kinh nghiệm trước đây mình có làm hệ thống lọc thẩm thấu ngược RO nhận nước từ nhà máy nước Thủ Đức thì mình để ý thấy mùa bình thường thì nước có độ dẫn điện khoảng 60 Microsimen/cm2. Vào mùa mưa độ dẫn điện của nước này lên đến 110-120 Microsimen/cm2. Chứng tỏ là vào mùa mưa nước mang theo tạp chất vào nguồn nước đầu vào hệ thống xử lý nước, và chúng tan ra nằm ở dạng ion nên các quá trình hóa lý ở nhà máy nước Thủ Đức đã không loại bỏ được chúng.

Clo-trong-nước-uống
Clo-trong-nước-uống

Một vài kinh nghiệm khác cho thấy nước cấp của các khu công nghiệp (khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước cấp riêng), không có chất lượng cao và sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ màng RO. Loại màng RO thường áp dụng cho nguồn nước đầu vào này là loại TW hoặc BW.

Mời các bạn đón đọc tiếp phần hai cho các nhóm nước còn lại tại đây.

Các bạn có thể tìm hiểu về khóa học thiết kế hệ thống lọc nước RO tại đây.